Η έντονη κλινική προσήλωση στον υπολογισμό του μεγέθους του εμβρύου κατά την 40η εβδομάδα οφείλεται στην ανάγκη για την πρόβλεψη ενός πιθανού ενδομήτριου θανάτου και την προσπάθεια ολοκλήρωσης της εγκυμοσύνης προτού συμβεί αυτό. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον πρόωρο θάνατο, ο ενδομήτριος θάνατος στο τέλος της εγκυμοσύνης συμβαίνει σε κατάλληλα αναπτυγμένα έμβρυα στο 60-70% των περιπτώσεων. Επιπλέον, είναι πιθανό ότι πολλά από αυτά τα νεκρά μικρά για την ηλικία της κύησης έμβρυα να ταξινομήθηκαν λανθασμένα ως τέτοια ως συνέπεια της απώλειας βάρους του τους λόγω της κυταρόλυσσης και της αφυδάτωσης που παρατηρείται. Μία ανασκόπηση έδειξε ότι σε πάνω από 1000 τέτοια περιστατικά, υπολόγισαν ότι τα περισσότερα έμβρυα έχασαν πάνω από το 20% του σωματικού τους βάρους μεταξύ του ενδομήτριου θανάτου και ζυγίστηκαν μετά τη γέννηση. Υπάρχει αναμφίβολα μια συσχέτιση μεταξύ της SGA και της θνησιγένειας, αλλά μια πολιτική υγείας που εστιάζεται στον προσδιορισμό των εμβρύων SGA εν τω μεταξύ δεν θα είναι σε θέση να αποτρέψει την πλειονότητα των νεκρών. Αυτή είναι μια κατάσταση ανάλογη με τη διαστρωμάτωση του κινδύνου χρησιμοποιώντας τη μητρική ηλικία για έλεγχο τρισωμάτων ‐ 21 κατά την εγκυμοσύνη.
Η αδυναμία της συσχέτισης μεταξύ του μεγέθους του εμβρύου και της θνησιγένειας στον όρο, τουλάχιστον ανεπίσημα, αναγνωρίζεται σε πολλά προγράμματα διαλογής που υποστηρίζουν την αξιολόγηση της ταχύτητας ανάπτυξης του εμβρύου κατά την εγκυμοσύνη με σειριακή υπερηχογραφική αξιολόγηση. Ωστόσο, η ταχύτητα ανάπτυξης είναι μια πολύπλοκη μέτρηση στην οποία δεν έχει ακόμη τεκμηριωθεί η ικανότητα απόκλισης στην ανάπτυξη του εμβρύου για πρόβλεψη θνησιγένειας και δυσμενών αποτελεσμάτων. Τα κατώτατα όρια για απόκλιση στην ανάπτυξη του εμβρύου πρέπει σίγουρα να εξαρτώνται από την ηλικία κύησης κατά την έναρξη της ανεπάρκειας του πλακούντα, καθώς και από το ρυθμό με τον οποίο συμβαίνει αυτή η απόκλιση της ανάπτυξης και την ικανότητα του εμβρύου να αντέξει έναν τέτοιο συμβιβασμό. Θα ήταν αγενές να υποθέσουμε ότι ένα μόνο όριο απόκλισης ανάπτυξης θα μπορούσε να χρησιμεύσει για τον εντοπισμό και την πρόληψη της θνησιμότητας σε οποιαδήποτε δεδομένη κύηση. Πράγματι, στη μελέτη POP στην οποία οι γυναίκες τυχαιοποιήθηκαν σε ρουτίνα φροντίδας εγκυμοσύνης ή σειριακές σαρώσεις υπερήχων, η ταχύτητα ανάπτυξης του εμβρύου συσχετίστηκε σημαντικά με ανεπιθύμητη έκβαση, αλλά μόνο στην ομάδα SGA, που δεν ήταν κατάλληλη για γεννήσεις ηλικίας κύησης.
Η κατανόησή μας για την ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης (FGR) περιπλέκεται από την εσφαλμένη παραδοχή ότι η συσχέτιση μεταξύ του μεγέθους του εμβρύου και του δυσμενούς αποτελέσματος είναι αιτιώδης, δηλαδή ότι η εμβρυϊκή μικρότητα προκαλεί άμεσα θνησιγένεια. Ο πλακούντας είναι ένα πολυλειτουργικό όργανο υπεύθυνο για τη διατροφή, την αναπνοή και την απέκκριση μεταξύ πολλών άλλων διαδικασιών ζωής. Η δυσλειτουργία του πλακούντα επηρεάζει τόσο θρεπτικά όσο και αναπνευστικά το αναπτυσσόμενο έμβρυο και, για να κατανοήσει τις συνέπειές του, πρέπει πρώτα να αξιολογήσει τις διατροφικές και αναπνευστικές ανάγκες του εμβρύου. Οι διατροφικές ανάγκες του εμβρύου ακολουθούν μια λογαριθμική καμπύλη, ενώ οι αναπνευστικές απαιτήσεις έχουν εκθετική μορφή. Η πρώιμη έναρξη της δυσλειτουργίας του πλακούντα θα επηρεάσει τη διατροφή / ανάπτυξη του εμβρύου πολύ περισσότερο από ό, τι η αναπνευστική διακύβευση, εξηγώντας γιατί οι πρώιμες περιπτώσεις εμφάνισης FGR παραμένουν SGA για αρκετές εβδομάδες προτού απαιτηθεί τοκετός. Αντίθετα, η έναρξη της δυσλειτουργίας του πλακούντα κοντά στο τέλος της εγκυμοσύνης θα επηρεάσει εκθετικά τις αυξανόμενες αναπνευστικές απαιτήσεις του εμβρύου σε μια περίοδο που οι διατροφικές απαιτήσεις έχουν σταθεροποιηθεί. Έτσι, εν τέλει, ένα έμβρυο 3000 γραμμαρίων που επηρεάζεται από ανεπάρκεια του πλακούντα μπορεί να υποστεί θάνατο από αναπνευστική δυσλειτουργία προτού να έχει χρόνο να «αποτύχει να αναπτυχθεί». Με έναν καλύτερο τρόπο, το SGA είναι ένα σημάδι της δυσλειτουργίας του πλακούντα που είναι χαρακτηριστικό της πρώιμης εκδήλωσης της νόσου, αλλά βρίσκεται σπάνια μόνο σε διαταραχές καθυστερημένης έναρξης της πλακουντιακής δυσλειτουργίας.
Κλασικά, το FGR έχει αποδοθεί σε πρωτογενή ανεπάρκεια πλακούντα. Ωστόσο, μεγάλες, προοπτικές και τυφλές ιστολογικές μελέτες του πλακούντα έδειξαν ότι υπάρχει έλλειψη ιστολογικών δεικτών είτε για SGA είτε για προεκλαμψία. Η μόνη βλάβη που μπορεί να παρατηρηθεί σε περίπτωση SGA και προεκλαμψίας είναι η διάχυτη εναπόθεση ινώδους ιστού, μία βλαβη στην μητρική επιφάνεια του πλακούντα που αποδίδεται στην μητρική ύπο αιμάτωση του πλακούντα. Υποστηρίζοντας αυτά τα ευρήματα μελέτες έχουν δείξει την συσχετίση μεταξύ μίας νέας εμφάνισης εξασθενισμένης αιμάτωσης από τις μητριαίες αρτηρίες στο τρίτο τρίμηνο (μη σχετιζόμενη με την εξασθενημένη ανάπτυξη των τροφοβλαστών) και την επακόλουθη αυξημένη περιγεννητική θνητότητα . Αυτά τα δεδομένα συνάδουν με τα πρόσφατα ευρήματα της διαταραχής της μητρικής καρδιαγγειακής λειτουργίας ως παθοφυσιολογικό μηχανισμό προς την ανάπτυξη δυσλειτουργίας του πλακούντα και προεκλαμψίας.
Με το μέγεθος του εμβρύου να έχει καθοριστεί ως κακός προγνωστικός δείκτης για μία κακή περιγεννητική έκβαση, οι δείκτες της υποξαιμίας του εμβρύου αποτελούν αντικείμενο έρευνας. Η εκτίμηση των εμβρυϊκων αρτηριακών Doppler, είτε χρησιμοποιώντας τον λόγο εγκεφαλοπλακουντιακού (CPR) ή ομφάλιο-εγκεφαλικό λόγο, έχει αποδειχθεί ότι έχει ισχυρότερη προγνωστική αξία με τον περιγεννητικό θάνατο από ό, τι το μέγεθος του εμβρύου. Ακόμη και μελέτες που έδειξαν κακή προγνωστική ικανότητα αυτού του λόγου για ενδομήτριο θάνατο, έδειξαν πειστικά ότι το CPR ήταν δύο έως τρεις φορές καλύτερο από ότι το μικρό μέγεθος του εμβρύου στην πρόβλεψη αυτού του συγκεκριμένου δυσμενούς γεγονότος. Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση 128 μελετών στις οποίες συμμετείχαν περισσότερες από 47.000 γυναίκες, έδειξε ότι ο λόγος του CPR ήταν ανώτερος από τον υπολογισμό του μεγέθους του εμβρύου σχετικά με την πρόβλεψη του περιγεννητικού θανάτου. Απαιτούνται βέβαια περισσότερες μελέτες.