Ορισμός
Οποιαδήποτε μορφή διαταραχής ανοχής της γλυκόζης , που εμφανίζεται ή διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά κατά την κύηση. Η γλυκόζη προέρχεται από τις τροφές που τρώμε. Ο διαβήτης παρουσιάζεται όταν η γλυκόζη του αίματος αρχίζει να αυξάνεται πάνω από το φυσιολογικό.
Ο διαβήτης της κύησης είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται κατά την διάρκεια της κύησης, συνήθως στο δεύτερο τρίμηνο και αφορά το 2 – 14% των κυήσεων , ανάλογα με τον πληθυσμό που μελετήθηκε και τα κριτήρια που εφαρμόσθηκαν.
Αιτία
Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που είναι υπεύθυνη για την «αφαίρεση» της γλυκόζης από την κυκλοφορία του αίματος και την είσοδο αυτής στους ιστούς. Όταν η ινσουλίνη δεν μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά της, τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα αυξάνονται. Όταν πάλι αυτά αυξηθούν πέραν των ασφαλών ορίων, διαγιγνώσκεται ο διαβήτης κύησης. Η ακριβής αιτία του διαβήτη κύησης δεν είναι γνωστή. Η αύξηση του βάρους, οι ορμονικές αλλαγές, όπως και οι ορμόνες που απελευθερώνονται από τον πλακούντα που ανταγωνίζονται τη δράση της ινσουλίνης (όπως το ανθρώπινο πλακουντιακό γαλακτογόνο, HPL) μπορεί να προκαλέσουν την αντίσταση στην δράση της ινσουλίνης.
Παράγοντες κινδύνου
-Συγγενής 1ου βαθμού με διαβήτη
-Καταγωγή από Αφρική, ΝΑ Ασία, νησιά Ειρηνικού
-Ηλικία άνω των 35 ετών
-Δείκτης Βάρους Σώματος (ΒΜΙ) >30 κατά τη σύλληψη
-Οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό διαβήτη κύησης
-Πολύδυμη κύηση, μαιευτικό ιστορικό γέννησης μωρού πάνω από 4 κιλά
-Ιστορικό ανεξήγητου ενδομήτριου θανάτου ή θνησιγενούς εμβρύου
-Αντίσταση στην ινσουλίνη κατά τη σύλληψη (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών)
Οι κίνδυνοι για το μωρό και τη μητέρα
Ο διαβήτης κύησης συνήθως διαγιγνώσκεται μετά το πρώτο τρίμηνο. Το σώμα του μωρού έχει διαμορφωθεί, έτσι δεν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος για την εκδήλωση γενετικών ανωμαλιών, σε αντίθεση με τον προϋπάρχοντα διαβήτη (διαβήτη τύπου 1). Η ινσουλίνη δεν μπορεί να διαπεράσει τον πλακούντα, ωστόσο η γλυκόζη στο αίμα μπορεί. Αν τα επίπεδα γλυκόζης της μητέρας είναι υψηλά, το πάγκρεας του μωρού πρέπει να παράγει επιπλέον ινσουλίνη για να αντιμετωπίσει την περίσσεια σακχάρου στο αίμα. Το τελευταίο συνιστά πηγή ενέργειας και μπορεί να αποθηκευτεί στο σώμα του μωρού ως λίπος.
Κίνδυνοι για το έμβρυο
-Αυξημένος κίνδυνος περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας
-Μακροσωμία (μεγάλο μωρό)
-Δυστοκία ώμων με κίνδυνο πάρεσης του βραχιονίου πλέγματος, κάταγμα κλείδας.
-Αυξημένη πιθανότητα για επεμβατικό τοκετό και καισαρική τομή
-Υπογλυκαιμία (και άλλες ηλεκτρολυτικές διαταραχές) του νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό
-Αναπνευστικά προβλήματα
-Υψηλότερος κίνδυνος για παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2 στην ενήλικη ζωή
Κίνδυνοι για τη μητέρα
-Αυξημένος κίνδυνος για κακώσεις του περινέου σε περίπτωση κολπικού τοκετού (υποβοηθούμενου ή και φυσιολογικού).
-Υψηλή αρτηριακή πίεση
-Αυξημένη πιθανότητα για καισαρική τομή
-Αυξημένος κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2 (έως και 7 φορές)
-Αυξημένος κίνδυνος για διαβήτη κύησης σε μελλοντικές εγκυμοσύνες. Για τον λόγο αυτό συστήνεται έλεγχος για διαβήτη κύησης από το 1ο τρίμηνο.
Διάγνωση του διαβήτη
Αν είστε σε υψηλό κίνδυνο για διαβήτη, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μπορεί να ελεγχθούν κατά την πρώτη προγεννητική επίσκεψη και πάλι μεταξύ των 24-28 εβδομάδων της εγκυμοσύνης. Αν είστε σε μέσο επίπεδο κινδύνου, η γλυκόζη στο αίμα μπορεί να ελεγχθεί μεταξύ των 24-28 εβδομάδων της εγκυμοσύνης.
Ανάλογα με τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα – σε κατάσταση νηστείας – και του κινδύνου που διατρέχετε, ενδέχεται να κάνετε πρόσθετες εξετάσεις.
Εξέταση ανοχής στη γλυκόζη (καμπύλη σακχάρου). Το σάκχαρο στο αίμα ελέγχεται πριν από τη δοκιμή και στη συνέχεια, σε 1 ώρα, 2 ώρες μετά την κατανάλωση ενός ζαχαρούχου ροφήματος που περιέχει 75 γραμμάρια γλυκόζης. Θα σας ζητηθεί να φάτε κανονικά τρεις ημέρες πριν και να είστε νηστικές 8-12 ώρες πριν από τη δοκιμή.
Διάγνωση διαβήτη κύησης : 1 τιμή εκτός ορίων
Σάκχαρα φυσιολογικές τιμές
νηστείας <92 mg/dL
1 ώρα <180 mg/dL
2 ώρες <153 mg/dL
Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων θα πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με το ιστορικό και τους παράγοντες κινδύνου. Σε γυναίκες με φυσιολογική καμπύλη αλλά με παράγοντες κινδύνου (π.χ. μεγάλη αύξηση βάρους, ιστορικό μακροσωμίας νεογνού σε προηγούμενο τοκετό) συστήνεται επανάληψη της καμπύλης σε 3-4 εβδομάδες ή έναρξη παρακολούθησης σακχάρων τριχοειδικού αίματος
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση (και πρόληψη) του διαβήτη κύησης περιλαμβάνει:
-Σχεδιασμό των γευμάτων, από εξειδικευμένο κλινικό διαιτολόγο, αν είναι δυνατόν.
-Μέτρια άσκηση
-Αυτό-παρακολούθηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος με ένα μετρητή σακχάρου
-Ινσουλίνη, αν χρειαστεί εφόσον δεν επιτυγχάνεται καλός γλυκαιμικός έλεγχος με τη δίαιτα
-Τακτικό έλεγχο αρτηριακής πίεσης και επιπέδων πρωτεΐνης/ λευκώματος στα ούρα
-Έλεγχο για κετόνες στα ούρα, αν ζητηθεί από το γιατρό σας.
-Μέτρηση των «κλοτσιών» του εμβρύου, ώστε να ελέγξετε τη δραστηριότητά του.
Ο διαβήτης κύησης είναι πολύ πιθανό να σας «ακολουθήσει» και μετά τον τοκετό, εκτός αν έχει αποκαλύψει προϋπάρχοντα διαβήτη. Μπορεί να σας ζητηθεί να εξεταστείτε για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, περίπου έξι εβδομάδες μετά τον τοκετό.